Voorgeschiedenis EVDSON
Zoals u weet zijn er al omroepers zo lang er mensen zijn. Door aangeboren nieuwsgierigheid heeft de mens altijd al willen weten wat er zich afspeelde buiten zijn eigen belevingswereld. Door dit gegeven en omdat er instanties waren die graag bekendheid en berichten aan het publiek kwijt wilde, was een omroeper een onontbeerlijk beroep.
Omdat mensen competitief zijn ingesteld, werden er ook omroep wedstrijden georganiseerd. Omroepers in het land werden door comités of organisaties uitgenodigd om deel te nemen aan wedstrijden. Tot in de jaren ’60 is dit regelmatig gebeurd. Eén van de laatste keren dat er een groot Nederlands Kampioenschap werd gehouden, was in 1968 in Egmond aan Zee.
Er streden hier bijna veertig dorps- en stadsomroepers om de titel: Eerste Omroeper van Nederland.
De titel werd gewonnen door omroeper P. de Maertelaere uit IJzendijke, Zeeland.
De telefoon kwam in opmars. Die werd bereikbaar en betaalbaar voor elke burger. De omroeper werd hierdoor eigenlijk afgedankt. Toch waren er nog dorpen en buurtschappen die deze vorm van communicatie niet verloren lieten gaan. Veelal als curiositeit tijdens feesten of markten.
Uit een verdwaald krantenknipsel blijkt nog dat tijdens een concours in 1976 in Sluis, de omroeper van ‘s-Gravendeel, Aart van der Wulp, Nederlands Kampioen werd.
In 1986 werd er in Vianen door de stichting “Vianen, Stad van Brederode” een Nederlands kampioenschap georganiseerd. Er was gezocht naar stadsomroepers en ze hadden er 4 gevonden. Er was weer een Nederlands kampioen en wel Sjaak Baars uit Vianen.
Omdat het een ludiek onderdeel was van het jaarlijks terugkerende feest van deze historische Lek-stad was, werd er in 1987 weer geprobeerd om een Nederlands kampioenschap te houden. Deze keer had de organisatie meer moeite gedaan om omroepers te lokaliseren en uit te nodigen.
Er had zich een tiental omroepers aangemeld.
Namen van toen: Hendrik-jan van de Zandschulp, Freek Schakel, Bertus van Brummelen, Pieter Haringsma, Gerard Sluis, Chris Staal, Gadse de Moeth, Cees Blaeke, Jacob Bout, Sjaak Baars.
Verschillende omroepers hadden fans meegebracht en nadat in de ochtend de verplichte roep verkondigd was, wist Sjaak Baars, kampioen van het vorige jaar, dat er geduchte concurrenten aanwezig waren. Daarna mochten ze de jury verblijden met eigengemaakte teksten.
Volgens juryvoorzitter en acteur Dick Rienstra was het niveau bijzonder hoog en ontliepen de prijswinnaars elkaar niet veel.
Op de derde plaats kwam de kampioen van 1986, Sjaak Baars. Een zeer sterke tweede was Bertus van Brummelen uit Steenwijk. En de uiteindelijke kampioen werd Pieter Haringsma uit het Friese Sloten. De publiciteit was niet mis. Zelfs in het Brabants Dagblad werd er met een groot artikel over uitgemeten.
De nummer 2 van het kampioenschap, Bertus van Brummelen, organiseerde enkele maanden later, in hetzelfde jaar, ook een stadsomroepers concours om de titel Kampioen van Nederland.
Hij nodigde Pieter Haringsma ook uit. Deze gaf te kennen dat je minimaal 1 jaar Nederlands kampioen was, en dat hij alleen kwam als het predikaat Nederlands kampioenschap gewijzigd werd. Na veel vijven en zessen stemde Bertus van Brummelen daarmee in en dus werden de paar honderd affiches, die al gedrukt waren, vervangen door aanplakbiljetten met de aankondiging dat het ging om de titel van Kampioen van Noordwest Overijssel, met de mededeling dat de Nederlandse kampioen aanwezig was.
Er gaven zich 12 omroepers op. Het waren dezelfde als in Vianen, echter uitgebreid met Sibe van der Meulen uit Oosterend en Muus Tromp uit Purmerend.
Bertus van Brummelen, die eigenlijk revanche wilde voor zijn tweede plaats in Vianen, kwam bedrogen uit.
Eerste werd Pieter Haringsma, tweede Sibe van der Meulen en derde Muus Tromp.
In 1988 werd in de RAI “Sale 88” gehouden en het leek de organisatie leuk om daar het Nederlands kampioenschap omroepen aan te verbinden. Alle bekende omroepers waren present, met uitbreiding van Koos Verdonk uit De Rijp, Marten Dolstra uit Oldemarkt en Paul Vuyst uit Naarden. Weer was Pieter Haringsma onverslaanbaar, Paul Vuyst werd tweede en Sibe van der Meulen derde.
Er volgde weer veel publiciteit over dit ambachtelijk fenomeen en zelfs de landelijke pers schuwde het niet om de omroepers in het zonnetje te zetten. Dit zette Bertus van Brummelen aan het denken. Hij maakte veel reclame en doordat hij regelmatig in den lande optrad, werd er wel eens gevraagd aan hem of hij nog meer omroepers kende die ook eens wilde komen roepen. Dit was een kolfje naar de hand van de ondernemende Bertus van Brummelen.
Hij schreef alle omroepers, die hij kende, aan om zich te verenigen in een vereniging die hij ‘Overkoepelend Orgaan van Stads- en Dorpsomroepers Nederland’ noemde.
Als een geslaagde ondernemer wist hij als geen ander concoursen aan de man te brengen. Doordat hij elke organisatie, die een concours wilde hebben, wist te overtuigen dat de omroepers, die komen als ambassadeurs van hun eigen woonplaats, officieel door de burgemeester ontvangen dienden te worden, gaf dit een serieus gezicht aan het geheel.
Er werden steeds meer concoursen aangevraagd. Het omroepen was ontdekt door braderie en marktminnend Nederland. In 1989 waren er maar liefst zes concoursen o.a. in Purmerend, waar voor de eerste keer een vrouwelijke deelnemer, Lenie Geurts, deelnam. Zij vertegenwoordigde het Zuiderzeestadje Blokzijl. Na Purmerend werden er in Ravenstein, Steenwijk, Dokkum en Utrecht wedstrijden gehouden
De wedstrijd in Utrecht was op Hoog Catharijne en tevens het Nederlands Kampioenschap. Pieter Haringsma maakte daar zijn hattrick en werd voor de derde keer op een rij Nederlands kampioen.
Na 1989 werd Pieter nogmaals driemaal Nederlands kampioen.
Bertus zag dat de vereniging groeide, qua opdrachten en omroepers. Hij wilde er niet meer alleen voor verantwoordelijk zijn. Daarom werd er een vergadering belegd en daar kwam een bestuur uit. Bertus werd voorzitter, Muus Tromp penningmeester en Sibe van der Meulen secretaris en vice-voorzitter. Er werden afspraken gemaakt, wat een concours moest kosten en aan welke voorwaarden het moest voldoen. Tevens werd er een contributie bepaald.
Op 4 maart 1991 zijn, bij de notaris Pieter Bosch, de statuten van de vereniging met de naam: “Eerste Vereniging Stads- en Dorps- Omroepers Nederland”, vastgelegd en was E.V.S.D.O.N. geboren.